Genel

Tam tahıl tüketen bireylerde bazı kronik hastalıkların riski önemli derecede azalmaktadır. Geçen haftaki yazımda buğdayın diyabeti artırdığına ilişkin iddiaların tartışmalı olduğunu, Prof. Dr. Hamit Köksel’in ise aksini kanıtlayan araştırmaları olduğunu söylediğini yazmıştım. Bu hafta ise böyle bir derleme çalışmasından alıntılar yaparak tam buğday ekmeğinin sağlık üzerine etkisini anlatmaya çalışacağım. Bu çalışmada hocam Prof. Dr. Ayşe Baysal’ın...

Kemik suyla kaynatılınca kemiğin içinde bulunan suda eriyen bütün vitamin ve mineraller suya geçer.Kemiğin yağı çözülüp suya geçtikçe,yağda eriyen vitaminlerde suya geçer. -Kemik suyu hiç karbonhidrat içermez. -Büyük miktarda protein içerir.Bunlar,arjinin,glutamin,prolin,ve glisindir. -Kemik suyu kondrotin,jelatin ve glukozamin içerir. -Kalsiyum,magnezyum,potasyum,fosfor ve selenyum dan zengindir. Jelatin,eklem yapısına katılan kollejenin yapı taşıdır.Bir diğer özellik ise kemik suyundabulunan glukozamin ve...

Bazı yağlar elzemdir.Vücudumuzda yapılamazlar mutlaka besinlerle dışarıdan alınmaları gerekir.Bu yağlar;Linoleik asit,linolenik asit ve araşidonik asittir. Yağlar vücudumuz için önemlidir.-   Yağların en büyük görevi enerji deposu olmalarıdır. –   Yağ aynı zamanda hayati organlara yastık görevi yapar. –   Yağ tabakası yalıtım şeklinde de görev yapar. Bazı yağlar elzemdir.Vücudumuzda yapılamazlar mutlaka besinlerle dışarıdan alınmaları gerekir.Bu yağlar;Linoleik asit,linolenik asit ve...

Siyanokobalamin, B12 vitamininin diğer adıdır. Vücutta kırmızı kan hücrelerinin oluşumuna ve merkezi sinir sisteminin sağlıklı işleyişini sürdürmesine neden olur. Suda erir. Besinlerin kaynatma suyuna geçer. Etler en iyi kaynaklardır. Yağsız etler ,yağlı etlere göre biraz daha fazla  B grubu vitaminlerince zengindir. Süt ve süt ürünlerinde ve yumurtada da bulunur. Sakatatlar zengin kaynaklarındandır. B12 eksikliğinin klinik...

Hiper ürisemide denilen ve kandaki ürik asit yükselmesi olarak tanımlanabilecek rahatsızlık ya vücutta cok fazla ürik asit üretilmesi yada böbrekler yolu ile ürik asit atımının az olması nedeniyle olabilmektedir. Vücutta ürik asit yapımı bazı nükleik asit bileşenlerinin özelliklede pürinlerin metabolizmasına bağlıdır.(canlı hücrede genetik kodlamayı nesillere aktaran DNA,hücre çekirdeğinde kromozomlarda bulunur.DNA sarmalını pürin ve pürimidin ,adenin guanin...

dahil olmak üzere herhangi bir nedenle  karaciğerde yağlanmanın saptandığı bütün klinik tablolar şeklinde tanımlanır.Alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı,karaciğerde trigliserid şeklinde aşırı yağ birikmesi ile tanımlanan bir durumdur.Bu hastalarda aşırı yağlanmaya ek olarak karaciğer hücre hasarı ve inflamasyonda(iltihaplanma)olabilir. Karaciğer yağlanmasına neden olan risk faktörleri şöyle sıralanabilir; -Obezite(şişmanlık) -Tip 2 diabet(şeker hastalığı) -Metabolik Sendrom(karın bölgesinde yağlanma,dislipidemi(kan yağlarında yükselme),hiper trigliseridemi(kanda...

Kolesterol, vücut dokularındaki hücre zarlarında yapıtaşı olarak bulunur.Kan plazmasında taşınır.lipit(yağ)ve alkol bileşimidir.Safra asitleri,steroid hormonları(kortizol,aldesteron,cinsel hormonlar) ve Vit D kolesterol den yapılır.Kolesterolün kandaki normal değeri 180-200mgr.dır.Bu değerlerin altına düşmesi sağlık için sakıncalıdır.Kolesterol kanda Lipoproteinlerle taşınır.Bunlar HDL(yüksek dansiteli lipoprotein),LDL(düşük dansiteli lipoprotein)ve VLDL(çok düşük dansiteli lipoprotein) olmak üzere 3 gruptur.HDLnin kanda yüksek olması istendiğinden iyi kolesterololarak tanımlanır.LDL ve VLDL nin yüksekliği ise...

Leptin ,esas olarak beyaz adipoz(yağ)dokuda,çok az miktardada kahverengi adipoz(yağ)dokuda üretilir . İlk olarak doygunluk ve enerji ile ilgili olduğu tanımlanan  leptin hormonunun ,daha sonra yağ hücrelerinden beyine(hipotalamusa)feedback(geri bildirim)etkili şişmanlığı engelleyici faktör olduğu tespit edilmiştir.Leptin, beyaz yağ dokuda ve çok az miktarda da karaciğer,mide,meme dokusu ,kemik iliği ,bağırsak,ovaryum( yumurtalıklar),testisler, iskelet kası,mide fundusu ve plesentadan da salınır. Kanda serbest...

Ekşi mayalı ekmeğin öğün asitliğini artırdığı için mideden geç boşaldığı ve besinin bağırsaklara geçişini yavaşlatarak glisemik indeksi (kan şekerini yükseltme derecesi) azalttığı bulunmuştur. DÜZELTME: Bir önceki yazımda verdiğim menü örneğinde yayınlama hatası oluşmuş. Düzeltelim: SABAH: Dilim ekmek (ekşi mayalı tam buğday unu veya siyez buğdayı unu ile yapılmış) Peynir 1 adet yumurta Zeytin Yeşillik ARA: Süt...

Şişmanlıktan yakınıyorsanız, sağlıklı beslenmeye de karar vermişseniz; zaten zayıflarsınız. Sağlıklı beslenme kişiye özeldir. Herkesin metabolizması farklıdır. Kan testleri farklıdır. Alışkanlıkları ve vücut gereksinimleri farklıdır. Fakat genel olarak sağlıklı beslenme ilkelerinden bahsedersek, inanıyorum ki -eğer hormonal bir sorun yoksa- kendiliğinden zayıflama olacaktır. Denemenizi tavsiye ediyorum. ‘İnsülin sorunu mu var iyoksa kan yağlarınız mı yüksek’ kendiliğinden yola girecektir....

Kabızlığı doğal besinler ile çözmek sağlıklıdır. Laksatiflerden uzak durunuz. Laksatifler bağırsak hareketlerini artırarak etki yaparlar ve alışkanlık yaparlar. Bir süre sonra etki görmek için daha fazla kullanmak zorunda kalınır. Danışanlarımdan çok fazla yakınma duyuyorum. O nedenle  bu hafta bu konuya  değinmek istedim., BAĞIRSAKLARIMIZ BEYNİMİZDİR İnsanın sindirim sistemi yüz milyon sinir hücresi ile çevrilmiştir. Barsakların duvarında...

Son araştırmacılar kemik erimesi (osteoporoz) olan kişilerde aynı zamanda kalbi besleyen damarların kireçlendiğini gözlemlemişlerdir. EK: Geçen hafta yayınlanan ‘Antioksidan Nedir?’ başlıklı yazımıza SELENYUM denilen minerali de eklemek isterim. Çok güçlü bir antioksidandır. Bitkilerin yetiştiği toprağın selenyumdan zengin olup olmadığı, o toprakta yetişen veya otlayan hayvanın etinin de selenyum bakımından zenginliğinin göstergesidir. Brezilya’da yetişen Brezilya kestanesi selenyum bakımından çok zengin...

DÜZELTME: ‘’Geçen hafta yayınlanan Vit.D Ve Şişmanlık İlişkisi başlıklı yazıda, Vit.D –Obezite (Şişmanlık) İlşkisi başlıklı paragrafta Vit-D eksikliği dışardan hücre içine kalsiyum (Ca++2) geçişini artırarak yağ yıkımını (lipolizisi) baskılar, lipogenezisi (yağ yapımını) uyarır’’ cümlesini düzeltelim: Vit-D dışarıdan hücre içine kalsiyum (Ca++2) geçişini artırarak yağ yıkımını (lipolizisi )baskılar, lipogenezisi (yağ yapımını) uyarır.  *** ANTİOKSİDAN NE DEMEKTİR? Vücut ...

D vitamini Kalsiyum ve fosfor mineralleri metabolizmasını düzenleyen yağda eriyen vitaminler arasında yer alan ve diğer vitaminlerden farklı olarak vücutta üretilen hormon ve hormon öncüleri olan bir grup steroldür. (Alkol yapısında organik madde) Dvit, 2 formdan oluşur. D2; Bitkilerden alınan ergokalsiferol. D3; Hayvansal gıdalardan alınan, aynı zamanda bireyin derisinde bulunan 7 dehidrokolesterolün güneş ışınlarına maruziyeti...

Vücutta omega-3 ve omega-6 olmak üzere iki tip esansiyel yağ asidi bulunur. Vücudumuz kimyasal tepkimelerle çalışır. Bazı maddeleri kendi içinde yapar. Yapamadıklarını da dışardan besin olarak alır. Enzim denilen maddeler bu tepkimeleri yönetir. Bazı vitamin ve mineral denilen maddeler bu tepkimeleri kolaylaştırır. (Katalizör olarak görev yapar.) Yani bir maddeden diğeri yapılır. Ortaya çıkan madde diğeri ile...

Çölyak hastalığı ve gluten entoleransı (hassasiyeti) nedir? Gluten alerjisi (hassasiyeti) bu günlerde çok konuşulur oldu. Bu konuda yazmak istedim. Gluten hassasiyeti bir genetik hastalıktır. Bir de gluten alerjisi olarak adlandırılan rahatsızlık olarak karşımıza çıkar. Şimdi bu iki konuyu tanımlayalım; aradaki farkları belirleyelim istedim.   ÇÖLYAK HASTALIĞI Buğday, çavdar, arpa ve yulafta bulunan proteine gluten denir. Bunun alt birimi...

Normal değerlerin altına inen kan şekeri, vücutta bazı belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur. Diyet yapmaktan vaz geçiren açlık krizleri nasıl kontrol altına alınabilir? Tek bir cümle ile cevap vermek istersek az ve sık beslenerek diyebiliriz. Bu hafta asıl konumuz neden az ve sık beslenmek?   NEDEN AZ VE SIK BESLENMEK? Hangi hormon dengesizliği nedeniyle şişman olunursa olunsun, her...

Şişmanlamaya neden olan hastalıklar… Şişmanlığın tedavisinde önce yapılması gereken ilk adım şişmanlığın nedeninin belirlenmesi olmalıdır. Gerekli  kan testleri ile belirlendikten sonra endokrinoloji uzmanından bu hastalığın tedavisi için yardım istenir. Endokrinoloji uzmanı şişmanlığa neden olan hastalığı kontrol altına alır. Nedenin kontrol altına alınması hem kilo vermede daha iyi sonuçların alınmasına, hem de kilo verdikten sonra geri kilo...

Prebiyotikler, probiyotikler her zaman beslenmemizde yer almalı… Geçen hafta süt ile ilgili  kısa bir yazımız olmuştu. Bu hafta prebiyotikler ve probiyotik besinler ile süt konusunu tamamlamak istedim. Prebiyotik, probiyotik ne demektir? Probiyotikler, insan sağlığına olumlu yönde etkileyen ve gıda katkı maddesi olarak kullanılan canlı mikroorganizmalar olarak tanımlanır. Prebiyotikler ise, bu bakterilerin büyüme ve gelişmelerine ortam...

Vücut besin almaya başlandığında salgılar artmaya başlar. Ailemizde şeker hastalığı var ise, kendi sağlığımızı kontrol için, şeker hastalığı olma riskiniz var mı diye açlık kan şekerimize baktırırız. Normal çıkarsa rahatlarız. Soranlara da ‘açlık kan şekerime baktırdım, normal. Bende şeker hastalığı yok’deriz. Acaba gerçekten ailenizde olduğu halde bu değere göre sizde bir risk yok mudur? Bu soruya...

14 Kasım Dünya Diyabet Günü dolayısı ile bu hafta diyabetes mellitus (şeker hastalığı) hakkında yazmak istedim. Şeker hastalığı, pankreastan salgılanan insülin adı verilen hormonun salgılanmasında veya aktivitesinde veya her ikisinde birden oluşan bozukluk sonucunda kan şekerinin  yükselmesi ve karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasındaki anormalliklere yol açan bir grup hastalıktır. Şeker hastalığı çeşitlerini sayarsak: 1- Tip 1...

Önce sütün besin değeri hakkında kısa bir bilgi vermek istedim. Süt laktoz (süt şekeri) adı verilen laktoz=glikoz ve galaktoz dan oluşmuş bir karbonhidrat içerir. Süt proteini 2 farklı protein içerir. 1-Sütün içine bir miktar limon sıkıp kaynattığımız zaman çöken kısmıdır ki kazein diye adlandırılır. 2-Çöken kısım kazein  ayrıldığında geri kalan suyudur. Bu peynir altı suyudur...

Vücudun neye ihtiyacı var ise onu yemek isteriz. Yüksek şekerli ve karbonhidratlı besinleri fazla tüketmek insülin salınımını bozarak metabolik sendrom yarattığını bundan önceki yazılarımda açıklamıştım. Bu besinler  hele ki saf ve posasız olduğunda (beyaz ekmek, pirinç, mısır, nişasta v.b) gibi besinler ise çok hızlı sindirilip, çok hızlı kana geçerek kan şekerini çok hızlı yükseltir. Bu...

Daha önceki yazımızda etin yani yüksek oranda protein içeren gıdaların Gİ değeri 0’dır demiştik. Şimdi bu konuyu açalım. Yüksek yağ içeren besinlere bir göz atalım. Bitkisel ve hayvansal yağlar % 98’i yağ olan besinlerdir. Bir de margarinler vardır ki; onları besinden saymıyorum… Bir de içeriğinde gizli yağ bulunan besinler vardır. Bunlar aynı zamanda yüksek miktarda protein...

Yazı dizimize metabolik sendrom hakkında bilgi vererek başlamayı uygun gördüm.Bu sendrom hastalık olarak farkedilmez fakat içten içe damar sistemimizi ve kan akışını bozan, kan yoğunluğunu değiştiren bir rahatsızlıktır. Vücut damarlarda dolaşan kan ile beslenir.Bütün organlarımızda yüzlerce metre damar vardır.Kan akışındaki bozukluk  organların beslenmesini bozarak hastalıklara neden olur. O halde bütün bu söylediklerimiz ne demektir? Metabolik...

Geçen hafta genel olarak glisemik indekse değinmiştik. Bir tanım yapmıştık. ‘Genel olarak besinlerin kan şekerini yükseltme değerlerine Glisemik İndeks (Gİ) denir’ demiştik. Bu hafta bütün besinlerin glisemik indekslerine bir göz atacağız. Gİ değerleri düşük olan besinler insülin hormonunu fazla salgılatmazlar. Böylece vücut yağ depolayamaz. Hatırlayalım; İnsülin hormonunun 1. görevi kan şekerinin dokulara gitmesini sağlamak. 2. görevi...

Geçen hafta besinleri kan şekerine etkilerine(Gİ lerine)genel olarak değinmiş ekmek konusunu daha detaylı değinmek üzere bu haftaya bırakmıştık. Türk toplumu ekmekle yoğrulmuştur. Genetik tarihi ekmeğe dayanır. Türkiye buğday ambarı idi. Son yıllarda tarım zor durumda bırakılmış özellikle buğday ekimi engellenmiş , artık dış ülkelerden ithal edilir duruma getirilmiştir. Aynı zamanda buğday ıslah etme çalışmaları adı...

Geçen hafta diabetin habercisi olan hipoglisemia (kan şekeri düşüklüğü) ve metabolik sendromu kontrol altına alabilmek için alınabilecek önlemleri 3 guruba ayırmıştık. 1) Şekeri ve şekerli besinleri hayatımızdan çıkarmak. 2) Öğünleri sıklaştırmak. 3) Gİ düşük besinler (kan şekerini hızlı yükseltmeyen besinler) ile beslenmemizi planlamak. Bu hafta 3. maddeyi konuşuyoruz. Ne demektir Gİ düşük besinler? *** Besinler kabonhidratlardan...

Bu haftaki konumuz insülin hormonunu az salgılatan  besinler olacaktı fakat Kurban Bayramı nedeniyle etler hakkında yazmak istedim. Gelecek hafta insülin hormonunun salgılanmasını etkileyen besinlere değineceğim. Hemen hemen her evde kurban kesilmekte. Kesim sonrası ette ne gibi değişimler olduğunun merak edildiğini zannediyorum. Kesimden hemen sonra mı yemek lazım, yoksa bekletmek mi gerekir? Bu konuya kısaca değinmek...